Α. Ο ΑΠΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΣΠΙΔΑΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ
Η λέξη ασπίς προέρχεται από το στερητικό ακαι το αρχαίο ρήμα "σπώ"που σημαίνειεκτείνω ή μηκύνω (α + σπώ = ασπίς). Ασπίς:το μη εις έκτασιν μεμηκυμμένον αλλά εις περιφέρεια κεκυκλωμένον. Έκτασιςστην ελληνική φιλοσοφία σημαίνει την πορεία της ψυχής προ την πρόοδο. Και αυτή η πρόοδος εκτυλίσσεται σε ευθεία, μας γράφει ο Πρόκλος. Η Περιφέρειαπροσδιορίζει τον κύκλο που συμβολίζει την Τελειοποίηση και την Επιστροφή της ψυχής. Επιστρέφω= στρέφομαι εξ έρωτος στη βάση μου.
Άρα, όταν λέμε ότι η ψυχή επιστρέφει πίσω στο νοητό, εννοούμε ότι επιστρέφουν πίσω τα στοιχεία από τα οποία είναι συγκροτημένη η ίδια η ψυχή (από τα οποία αποτελείται). Οι δύο κοσμογονικές υλικές ουσίες από τις οποίες αποτελείται η ψυχή είναι η μεριστή ουσία (γητην ονομάζει ο Ορφέας) και η συνεχή ουσία (ύδωρ την ονομάζει ο Ορφέας). Ας προσέξουμε ότι ο πυρήνας και ο φλοιός της ψυχής (στην εικόνα της ασπίδας παρακάτω) αποτελούνται από την μεριστή ουσία ενώ ο εσωτερικός αιθερικός χώρος της ψυχής και ο συνδετικός λόγος αποτελούνται από την συνεχή ουσία. Οι δύο αυτές κοσμογονικές ουσίες είναι το άρρεν και το θήλυ. Τα 4 τμήματα του συνδετικού λόγου (Α,Β,Γ,Δ) αντιστοιχούν στα 4 ριζώματα ΓΗ - ΥΔΩΡ - ΑΗΡ - ΠΥΡ. Ο συνδετικός λόγος στην ουσία είναι το αιθερικό θεϊκό στοιχείο των αρχαίων και αποτελεί το όχημα της ψυχής. Δηλαδή, όπως ακριβώς το σώμα χρειάζεται πόδια για να κινηθεί και να περπατήσει, έτσι και η ψυχή έχει ανάγκη τον συνδετικό λόγο τον Αιθερικό λόγο για να κινηθεί.
Το Δτμήμα του συνδετικού λόγου (ΠΥΡ) αντιστοιχεί στην αχίλλειο πτέρνα της ψυχής, την οποία τελειοποιεί ο Απόλλωνας χτυπώντας την με το βέλος. Στην ουσία αυτό σημαίνει το χτύπημα του Απόλλωνα, την τελειοποίηση της ψυχής και την άνοδό της στα ολύμπια πεδία των Αθάνατων Όντων, των Ενάδων-Θεών. Κάθε ανθρώπινη ψυχή λοιπόν περιβάλλεται από τον συνδετικό λόγο (βλέπε 4 κόκκινοι κύκλοι στην εικόνα)και είναι αυτό που μπορεί να συνδέσει την ψυχή με τον πνευματικό αιθερικό κόσμο. Το μέρος που βρίσκεται μέσα από το φλοιό (αιθερικός χώρος ψυχής) αποτελεί το αντίγραφο του ΑΙΘΕΡΑ του ΝΟΗΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, του ΘΕΪΚΟΥ ΑΙΘΕΡΑ.
Όταν το έμβρυο στην μήτρα της γυναίκας γίνει ενός μηνός, τότε εμψυχώνεται. Τι σημαίνει εμψυχώνεται; Εκείνη τη στιγμή ο συνδετικός λόγος, το αιθερικό στοιχείο συνδέει το σώμα με την ψυχή. Για αυτό και όταν γεννιέται ένα μωρό χρειάζεται 40 μέρες ησυχία, φροντίδα και καθαρό περιβάλλον προκειμένου να εναρμονιστεί το σώμα και η ψυχή με το υπό συγκρότηση αιθερικό στοιχείο στις συνθήκες του γήινου κόσμου. Το αντίστροφο συμβαίνει με τον θάνατο του ανθρώπου. Το αιθερικό στοιχείο χρειάζεται 40 μέρες προκειμένου να αποσυντεθεί και να επιστρέψει στον κοσμικό Αιθέρα.
ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΦΑΙΣΤΟ:
Β. Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΣΠΙΔΑΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ
Από ομιλία του Καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής του Δημοκρίτειου πανεπιστημίου Θράκης, Γεώργιου Π. Παύλου:
[....Τα θεμέλια για να αναπτυχθεί η Επιστήμη σαφώς έχουν τεθεί ακόμη απ’ τον Όμηρο. Ξέρετε με πόσο λάθος τρόπο διδάσκουν οι φιλόλογοι, οι φυσικοί, οι μαθηματικοί αυτά που σας διδάσκουν; Αν διαβάσετε στον Όμηρο την περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα και δείτε από ένα σημείο και πέρα, εκεί όπου ο Ήφαιστος κατασκευάζει την ασπίδα, αρχίζει η περιγραφή να γίνεται φιλοσοφία για τον κόσμο και τη ζωή. Αυτό καθιστά τον Όμηρο ως τον πρώτο μεγάλο δάσκαλο της Φιλοσοφίας και της Επιστήμης, αφού ο Όμηρος εκεί ανοίγει τη συζήτηση για τη δημιουργία του κόσμου και την κοσμολογία.
Έτσι αρχίζει ο δρόμος για όλη τη γνώση και την κατανόηση του σύμπαντος και του κόσμου. Εδώ, δεν μπορώ να μην σας πω κάτι που σκέπτομαι όταν συζητώ αυτά τα πράγματα. Ότι δηλαδή, η ασπίδα του Αχιλλέα συμβολίζει τον πνευματικό πόλεμο του ανθρώπου για να φτάσει στην αλήθεια και να σώσει τον κόσμο από την αμορφία και τον αφανισμό. Δηλαδή η ασπίδα, δεν είναι άλλο από το πνεύμα του ανθρώπου που αγωνίζεται να φτάσει στην αλήθεια και έτσι να σώσει τον κόσμο από την ανυπαρξία και το μη ον.
Έτσι, από τον Όμηρο ξεκινάει αυτή η ελληνική επανάσταση για την γνώση και την αλήθεια και που θα συνεχισθεί σε άλλους τόπους, όπως στην Ιωνία, την Κάτω Ιταλία, την Αθήνα, την Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, την Κωνσταντινούπολη και αλλού.
Εδώ λοιπόν, αρχίζει το ξύπνημα του πνεύματος. Δηλαδή η ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει τι είναι αυτός ο κόσμος μέσα στον οποίο βρέθηκε και είναι ο ίδιος ο άνθρωπος! Αυτή είναι η υπέρτατη ανάγκη του ανθρώπου! Κι αυτό δημιουργεί επιστήμες, δημιουργεί τέχνες, δημιουργεί μεγάλα έργα, δημιουργεί εμπνευσμένους ανθρώπους. Κι αν θέλετε κι εσείς να γίνετε εμπνευσμένοι άνθρωποι και να μην μείνετε δούλοι, ειλικρινά σας λέω, πιστέψτε με, αγαπήστε τη γνώση, την ομορφιά, την καλοσύνη και την αλήθεια, όπως δήλωνε συχνά και ο Αϊνστάιν, ότι δεν τον ενδιέφεραν η δόξα, τα χρήματα, η εξουσία και οι ηδονές, αλλά αυτό που έλκυε πάντοτε ήταν η ομορφιά, η καλοσύνη και η αλήθεια.....]
Ο Όμηρος αφιερώνει στην ασπίδα του Αχιλλέα τουλάχιστον 134 στίχους στην Ιλιάδα, το απόσπασμα της οποίας είχαν ονομάσει οι αρχαίοι «οπλοποιία». Μερικοί από αυτούς
"....Και φτιάχνει πρώτα μια τρανή και στιβαρή ασπίδα παντού στολίζοντάς τη. Και βάζει γύρω της λαμπρό τρίφυλλο μεταλλικό στεφάνι, όπου δένει το λουρί το ασημένιο. Πέντε μετάλλου στρώματα έχει η ασπίδα. Σκαλίζει πάνω της πολλά στολίδια, με τη σοφή των δυο χεριών του τέχνη. Στη μια μέρα φτιάχνει τη γη, τον ουρανό στην άλλη, αλλού τη θάλασσα και τον ακούραστο ήλιο και τη σελήνη ολόγεμη. Σ’ άλλη μεριά τα ζώδια όλα φτιάχνει, τα άστρα που στεφανώνουν τον ουρανό. Τις Πλειάδες και τις Υάδες και το δυνατό Ωρίωνα παραφυλάει και μόνο αυτή μες στα νερά του Ωκεανού δε λούζεται. Φτιάχνει και δυο όμορφες πόλεις θνητών ανθρώπων. Στη μια γάμοι γίνονται, συμπόσια μεγάλα, νύφες προβάλλουν από τα σπίτια τους και οι λαμπαδηφόροι από την πόλη περνούν κι αντιλαλούν τραγούδια, γαμήλια, πολλά. Νέοι χορευτές στριφογυρνούν κι ανάμεσα τους κιθάρες και αυλοί παίζουν. Οι γυναίκες μπροστά στην πόρτα στέκονται και θαυμάζουν. Κόσμος συρρέει στην αγορά, όπου καβγάς θεριεύει. Δυο άντρες εκεί μαλώνουνε για την εξαγορά ενός άντρα σκοτωμένου. Ο ένας λέει πως τα έχει όλα ξεπληρώσει και βεβαιώνει το λαό ενώ ο άλλος ισχυρίζεται πως τίποτα δεν πήρε. Και οι δυο τέλος θέλουν στο δικαστή να πάνε, απόφαση να βγάλει. Οι άνθρωποι γύρω και τους δυο τους επιδοκιμάζουν και τους υποστηρίζουν. Οι κήρυκες τον κόσμο συγκρατούσαν και οι γέροντες κάθονται πάνω σε λαξεμένους λίθους, μέσα στον κύκλο τον ιερό, στα χέρια τους κρατώντας τα ραβδιά των μεγαλόφωνων κηρύκων...."
Σε Διεθνές Συμπόσιο « Επιστήμη και Τεχνολογία στα Ομηρικά έπη» που έγινε στο Συνεδριακό κέντρο ΣΠΑΠ της Αρχαίας Ολυμπίας το 2006 οι επιστήμονες ασχολήθηκαν με την ασπίδα του Αχιλλέα. Συγκεκριμένα το τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών (εργαστήριο εφαρμοσμένης μηχανικής) του Πανεπιστημίου Πατρών και το Ινστιτούτο Πολιτισμού και Ποιότητας ζωής, με εφαλτήριο τον Όμηρο ερεύνησε την τεχνολογία της Μυκηναϊκής εποχής, την οποία ο Λατίνος συγγραφέας Βιτρούβιος επαινούσε για την «επιστημοσύνη της».
Ο καθηγητής Σ.Α.Παϊπέτης του Πανεπιστημίου Πατρών αναπαρήγαγε ψηφιακά την ασπίδα του Αχιλλέα- ακολουθώντας τις ομηρικές περιγραφές : 2 στρώσεις μπρούντζο, 2 στρώσεις κασσίτερο και 1 στρώση χρυσού- και απέδειξε με εργαστηριακά πειράματα ότι ο συνδυασμός υλικών δεν ήταν τυχαίος. Ήταν αδιάτρητη σε ένα χτύπημα ανάλογο της δύναμης του παγκοσμίου ρέκορντμαν στο ακόντιο το 2000. Η μελέτη της ασπίδας βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, και δείχνει το ενδιαφέρον των ανθρώπων για τις εξοχές περιγραφές του Ομήρου…
Για την κατασκευή της ασπίδας του Αχιλλέα επιστράτευσαν και ο Ήφαιστος και ο Όμηρος όλη τους την τέχνη. Η ασπίδα του Αχιλλέα είναι ένας ύμνος στην τεχνολογία, μια ποιητική παρουσίαση του πλέον περίφημου σε τέχνη έργου της ομηρικής εποχής..
Από πρόγευση που έδωσε σε συνέντευξη Τύπου ο πρόεδρος της επιτροπής του Διεθνούς Συμποσίου, καθηγητής Σ. Α. Παϊπέτης (Πανεπιστήμιο Πατρών) για την ψηφιακή αναπαραγωγή της ασπίδας του Αχιλλέα και του Αίαντα -βάσει πάντα τον ομηρικών περιγραφών- αντιλαμβάνεται κανείς πόσο καλά γνώριζαν οι τεχνίτες της εποχής τις δυνατότητες και τα όρια των υλικών σε κρουστικές συνθήκες.
Συγκεκριμένα, η ασπίδα του Αχιλλέα στο εσωτερικό των δύο εξωτερικών στρώσεων από σκληρό μπρούντζο αλλά και των επίσης δύο στρωμάτων κασσιτέρου, διέθετε ένα γενναίο στρώμα καθαρού χρυσού. Δεν ήταν τυχαίος ο συνδυασμός. Εντυπωσιακότερη είναι, ωστόσο, η πιο ταπεινή από απόψεως υλικών περίπτωση της ασπίδας του Αίαντα με τα επτά στρώματα δέρματος και τη μία εξωτερική στρώση από σκληρό μπρούντζο. Στην εργαστηριακή δοκιμή διάτρησής της με βλήμα υπολογισμένης μάζας και ταχύτητα ρήξης ανάλογης με εκείνη του παγκόσμιου ρέκορντμαν στο ακόντιο το 2000 επαληθεύτηκε η περιγραφή του Ομήρου, που την ήθελε αδιάτρητη.
Τόσα στα έξι στρώματα δέρματος όσο και στα οκτώ η ασπίδα διαπερνιόταν από την αιχμή του δόρατος. Τη «χρυσή τομή» των 7 δερμάτινων στρώσεων, που με τις όποιες παραμορφώσεις και τριβές το δόρυ τελικά εκτρέπεται, τη γνώριζε καλά ο βυρσοδέψης και κατασκευαστής της Τίχιος.
Στη δική του εισήγηση ο καθηγητής Γ. Βατίστας θα αναλύσει πώς οι περιγραφές της Κίρκης για τη διέλευση από το στενό της Σκύλλας και της Χάρυβδης έλυσαν εξισώσεις της αεροδυναμικής, που συνδέονται με την τεχνολογία της βαρυτικής σφενδόνης για το Διάστημα!
Σύνοδος πλανητών
Σπάνια αστρολογικά φαινόμενα (σύνοδος πέντε πλανητών) που πλαισιώνουν και καθορίζουν την ομηρική μοιχεία της Αφροδίτης και του Άρη, είναι ένα από τα αστρονομικά θέματα του συνεδρίου (του καθηγητή Σ. Παπαμαρινόπουλου), το οποίο φωτίζει τις τεχνολογικές και μαθηματικές γνώσεις της μυκηναϊκής περιόδου, με ενδεικτικά παραδείγματα αφ'ενός τον τάφο του Ατρέα που, βάσει μετρήσεων, αποδείχθηκε ότι αντέχει 7 φορές τον ισχυρότερο σεισμό και αφ'ετέρου την κατασκευή της τριήρους που κατόπιν δοκιμών του Πολυτεχνείου διαπιστώθηκε ότι ήταν οι βέλτιστες δυνατές κατασκευές.
Πέραν πάντως της τεχνολογίας, οι εισηγήσεις , που εκκινούν από τον Όμηρο, αφορούν σχεδόν πάντοτε και άλλους επιστημονικούς χώρους: από την αστρονομία, τη γεωλογία, τη δομική μηχανική και τη ζωολογία, μέχρι την ιατρική, τα μαθηματικά, τη μεταλλουργία, τη μετεωρολογία, τη ρομποτική και τη φυτολογία.
πηγές για το Α: Σχόλια στον Τίμαιο του Πρόκλου -- Ορφικά
πηγή για το Β: enaasteri.blogspot