Ο Ζήνων ο Κιτιεύς (αρχ. Ζήνων ὁ Κιτιεύς 334 π.Χ. - 262 π.Χ.) ήταν φιλόσοφος από το Κίτιο της Κύπρου, ο οποίος δημιούργησε τη φιλοσοφική σχολή του στωικισμού στην Αθήνα. Αρχικά ήταν έμπορος, αλλά το καράβι, με το οποίο μετέφερε τα εμπορεύματά του, καθ΄οδόν ναυάγησε, με αποτέλεσμα να χάσει όλη την περιουσία του και να καταλήξει στην Αθήνα, όπου και άρχισε αργότερα να καταγίνεται με τη φιλοσοφία.
Όταν ένιωσε τη σημασία της τελευταίας αυτής, είπε το περίφημο: `Νυν ευπλόηκα, ότε εναυάγησα`, που σημαίνει: `Πήγε καλά το ταξίδι μου, όταν ναυάγησα`.
Σπούδασε πρώτα δίπλα στον κυνικό Κράτητο τον Θηβαίο (από τον οποίο εδιδάχθη την λιτότητα του βίου ως προϋπόθεση της Ανθρώπινης Ελευθερίας), άκουσε όμως και τους μεγαρικούς Στίλπωνα και Διόδωρο Κρόνο (από τους οποίους εδιδάχθη την διαλεκτική μέθοδο), καθώς και τους Ξενοκράτη και Πολέμονα στους οποίους μαθήτευσε συνολικά επί 20 έτη (10 στον κάθε ένα τους) στα Μαθηματικά και τη Φυσική.
Μετά το πέρας των σπουδών του ο Ζήνων άρχισε να διδάσκει ο ίδιος με έναν εκφραστικό, σαρκαστικό και επιδεικτικό λόγο, στην «Ποικίλη Στοά» της αθηναϊκής Αγοράς, περίφημη για τις τοιχογραφίες της, από την οποία και έλαβε το όνομά της η Σχολή («στωϊκοί», αν και αρχικώς ελέγοντο και «ζηνωνιανοί»).
Για την σπουδαιότητα και την αξία του Ζήνωνος, του πρώτου από τους Έλληνες φιλοσόφους ο οποίος τόλμησε να καθορίσει όχι απλώς τον σκοπό και τον προορισμό του ανθρωπίνου όντος (το «ομολογουμένως ζήν»), αλλά συγχρόνως και την μέθοδο και τον τρόπο διά των οποίων θα επιτυγχάνετο αυτό, απόδειξη υπήρξε τόσο ο υψηλός αριθμός των μαθητών του, όσο και το μεγάλο κύρος του στον Ελληνικό Κόσμο (λ.χ. Αντίγονος Γονατάς της Μακεδονίας). Από ένα ψήφισμα χαραγμένο σε πέτρα προς τιμήν του, μαθαίνουμε ότι είχε κυρίως νεαρούς οπαδούς, στους οποίους έδιδε με τον ίδιο τον τρόπο ζωής του το άριστο παράδειγμα της Αρετής.
Ο Ζήνων ήταν έντιμος, ανιδιοτελής, ολιγαρκής και εγκρατής. Ζούσε σαν ερημίτης και τρεφόταν συνήθως με ψωμί, μέλι και σύκα. Έπινε μόνο νερό.
Από παρεμβολές πάντως, περιεχόμενες σε συγγράμματα άλλων, φθάνουμε στο συμπέρασμα πως οι γενικές γραμμές της στωικής φιλοσοφίας του υπήρξαν οι επόμενες:
Από παρεμβολές πάντως, περιεχόμενες σε συγγράμματα άλλων, φθάνουμε στο συμπέρασμα πως οι γενικές γραμμές της στωικής φιλοσοφίας του υπήρξαν οι επόμενες:
- Διαιρούσε τη φιλοσοφία σε τρία μέρη, ήτοι: τη λογική, τη φυσική και την ηθική.
- Πίστευε στο Θεό, σαν το δημιουργό της ζωής και σαν τη δύναμη εκείνη που προσδίδει τη μορφή στην ύλη και επιφέρει την ύπαρξη των ζωντανών οργανισμών.
- Διακήρυττε ότι το ιδεώδες του βίου έγκειται στο φυσικό ευδαιμονισμό, τον οποία μας τον εγγυάται η ψυχική αταραξία και γαλήνη. Όταν δε κανείς αδυνατεί να προσφέρει στον εαυτό του και στους άλλους την ευδαιμονία, η ζωή τους δεν έχει πια νόημα κι επιβάλλεται η εκούσια διακοπή της (δηλαδή η αυτοκτονία).
- Δίδασκε ότι η επιστημονική γνώση είναι απαραίτητο στοιχείο για την ηθική πράξη και ότι βάση της ηθικής μας είναι η προσήλωση προς το καθήκον. Επίσης ότι η λογική φύση του ανθρώπου καθορίζει και την ηθικότητά του, αν ληφθεί υπόψη πως: ναι μεν ο Θεός παρέχει την ηθική στους ανθρώπους, αλλά το ηθικά καλό είναι θέμα εκλογής ελεύθερης για τον καθένα μας.
- Είχε τη γνώμη ότι βασική αρετή αποτελεί η φρόνηση, απ` αυτή δε απορρέουν και οι υπόλοιπες τρεις αρετές που, (κατά τον Πλάτωνα), είναι η ανδρεία, η σωφροσύνη και η δικαιοσύνη. Για την ηθική τελείωση του ανθρώπου και την ολοκλήρωση της αρετής του, σαν όρο απαράβατο έθετε: την `επί το αυτό συνύπαρξιν` και των τεσσάρων παραπάνω βασικών ανθρώπινων αρετών.
Κατά τον Ζήνωνα και τους στωικούς, η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, η οποία καθοδηγείται και κυβερνάται από το συμπαντικό νόμο της Λογικής. Ο άνθρωπος, ως έλλογο ον συγγενεύει όχι μόνο με τα άλογα ζώα αλλά και με τους Θεούς και πέραν του ένστικτου, διαθέτει και ηθική αίσθηση. Κύριο ζητούμενο του βίου είναι συνεπώς το να ζει κάποιος σύμφωνα με τη φύση του, η οποία για τον άνθρωπο, μέσω της λογικότητάς του (στα λατινικά ratio), ωθεί προς την Αρετή, άρα το «κατά Φύσιν ζην» σημαίνει «κατ’ Αρετήν ζην». Η Αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο από αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα πράγματα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα».
Καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το Σύμπαν, το οποίο, ως λογικό και αγαθό, του μεταφέρει τις ιδιότητές του. Με το να βλάπτει κανείς τους άλλους για το υποτιθέμενο ατομικό του συμφέρον, υπονομεύει στην ουσία την ίδια του τη φύση.Ο στωικός δεν αρνείται τον κόσμο των θνητών πραγμάτων, ούτε όμως και εξαρτάται από αυτόν, απλώς ζει ατάραχα μέσα του, ενώ σε αντίθεση προς την απόσυρση των επικουρείων, συμμετέχει σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής (λ.χ. πολιτική, οικογένεια, κ.λ.π.).
Οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους μέσω της κοινής λογικής φύσης τους, η αγάπη και προσφορά για την πατρίδα είναι το πρώτο βήμα της αγάπης και της προσφοράς για τη μεγάλη πατρίδα όλων μας, την «κοσμόπολη» της ανθρωπότητας και του Σύμπαντος, (που κυβερνάται από αιώνιους και αμετάβλητους φυσικούς νόμους). Ένας τεράστιος αριθμός πραγμάτων, που οι άνθρωποι αποδέχονται από ένστικτο, μπορεί να αποδειχθεί και με τη Λογική, ο συμμερισμός των άλογων συναισθημάτων δεν είναι επιθυμητός, το δίκαιο είναι θέμα όχι άποψης αλλά φύσης, ο βίος καθορίζεται από την Ειμαρμένη και φυσικά, η Μαντική ευσταθεί. Οι Θεοί εφορεύουν στην τάξη του Κόσμου και αποτελούν πληθύνσεις μίας αρχικής πολυώνυμης θείας οντότητας, «ζώου λογικού, τελείου και νοερού», που εισδύει παντού και παίρνει τα χαρακτηριστικά του κάθε στοιχείου, με το οποίο έρχεται σε επαφή. Νόμος όλων των πραγμάτων είναι η Ειμαρμένη, μία ταυτόχρονα φυσική και θεϊκή οργανωτική δύναμη του Κόσμου, που αποτελεί το Λόγο και τη νομοτέλεια του Παντός, δύναμη που διατηρεί και διατηρείται κυβερνώντας και περιλαμβάνοντας τα ενάντια.
Έργα του φιλοσόφου αυτού δεν έχουν δυστυχώς διασωθεί, παρά μόνο σώζονται αποσπάσματα όπως: «η Πολιτεία», «η Λογική», «Περί παθών», «Περί του καθήκοντος», «Περί νόμου», «Περί ελληνικής παιδείας», «Πυθαγορικά» κ.ά.
Ο Διογένης Λαέρτιος μαρτυρεί ότι ο θάνατός του (σε ηλικία 98 ετών) επήλθε ως αποτέλεσμα ενός μικροατυχήματος κατά την επιστροφή στην οικία του μετά από την καθημερινή του παράδοση στην Ποικίλη Στοά, το οποίο ο υπέργηρος φιλόσοφος ερμήνευσε ως σήμα των Θεών, ότι είχε έλθει δηλαδή η ώρα να αναχωρήσει από την παρούσα ζωή: άρχισε να κτυπά το χώμα απαγγέλλοντας τον στίχο «έρχομαι, έρχομαι, γιατί με φωνάζεις;» («..έρχομαι, τι μ’ αύεις ;») από ένα ποίημα του Τιμοθέου που δεν έχει διασωθεί («Νιόβη») και αυτοκτόνησε κρατώντας την αναπνοή του («..και παραχρήμα ετελεύτησεν αποπνίξας εαυτόν», άλλες πηγές κάνουν ωστόσο λόγο για εκούσια έκτοτε αποχή του από κάθε τροφή).
Ο Αντίπατρος ο Σιδώνιος, του αφιέρωσε δε το ακόλουθο επίγραμμα: «Εδώ κείται ο Ζήνων, ο προσφιλής του Κιτίου, ο οποίος στον Όλυμπο ανήλθε, όχι βάζοντας την Όσσα επάνω στο Πήλιον, ούτε πράττοντας του Ηρακλέους τους άθλους, αλλά απλώς με την ανακάλυψη τής προς τα άστρα ατραπού, που μόνον η σοφία χαράσσει».
Αποφθέγματα του στωικού Ζήνωνα
Η ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ ΚΑΝΕΙ ΦΤΩΧΟ ΤΟΝ ΠΛΟΥΣΙΟ ΚΑΙ ΔΙΠΛΑΣΙΑΖΕΙ ΤΗ
ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ
ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ
ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΟΛΟΥΣ, Η ΓΗ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ
- Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΡΕΠΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ
- ΜΙΑ ΦΥΣΗ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΜΕ ΜΕΤΡΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΕΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΠΟΛΥ ΕΥΚΟΛΑ ΝΑ ΠΕΤΥΧΕΙ ΤΗΝ ΤΕΛΕΙΑ ΑΡΕΤΗ
- ΟΤΑΝ Η ΤΥΧΗ ΣΕ ΣΠΡΩΧΝΕΙ ΠΡΟΣ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΣΕ ΕΥΕΡΓΕΤΕΙ
- ΟΙ ΝΕΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΚΟΣΜΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΒΑΔΙΣΜΑ, ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΤΥΣΙΜΟ
- Η ΣΥΝΕΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΟΣ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ ΚΑΙ Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΑΝΘΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΣΗΣ
- ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΑ ΔΙΟΛΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΔΙΩΝ ΠΑΡΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
- ΤΟ ΕΥ ΓΙΝΕΣΘΑΙ ΠΕΤΥΧΑΙΝΕΤΑΙ ΛΙΓΟ ΛΙΓΟ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΛΙΓΟ
- Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΚΑΙ ΑΡΕΤΗ ΑΠΟ ΜΟΝΗ ΤΗΣ, ΑΦΟΥ ΕΜΠΕΡΙΕΧΕΙ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΑΡΕΤΕΣ
- Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΕΠΕΙΤΑ Η ΔΙΑΝΟΙΑ ΔΙΑΤΥΠΩΝΕΙ ΛΟΓΙΚΑ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ
- ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΨΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ
- Η ΑΡΕΤΗ ΩΦΕΛΕΙ, Η ΚΑΚΙΑ ΒΛΑΠΤΕΙ
- Ο ΤΕΛΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ Η ΣΥΜΦΩΝΗ ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΗ
- Η ΦΥΣΗ ΜΑΣ ΟΔΗΓΕΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ
- Η ΑΡΕΤΗ ΕΙΝΑΙ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ
- Η ΥΓΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ
- Η ΚΑΚΙΑ ΑΝΤΙΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΡΕΤΗ
- Η ΦΡΟΝΗΣΗ, Η ΑΝΔΡΕΙΑ, Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ Η ΣΩΦΡΟΣΥΝΗ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΑΡΕΤΕΣ
- ΕΞΥΠΝΑΔΑ ΕΙΝΑΙ Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΑΜΕΣΩΣ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
- Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΟ ΤΡΟΠΟ, ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΜΑΣ
- ΦΡΟΝΗΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ, ΤΩΝ ΚΑΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΥΔΕΤΕΡΩΝ
- ΑΝΔΡΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ, ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΑΦΟΡΟ
- ΜΕΓΑΛΟΨΥΧΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΓΝΩΣΗ, Η ΕΞΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ, ΕΙΤΕ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΑ ΕΙΤΕ ΚΑΚΑ
- ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΥΜΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΘΟ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΟΤΑΣΣΟΜΑΣΤΕ ΣΤΙΣ ΗΔΟΝΕΣ
- ΤΑ ΚΑΚΑ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΝΟΙΑ ΑΥΤΩΝ ΠΟΥ Η ΓΝΩΣΗ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΑΡΕΤΗ
- ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΚΑΚΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΦΡΟΣΥΝΗ, Η ΔΕΙΛΙΑ, Η ΑΔΙΚΙΑ ΚΑΙ Η ΑΚΟΛΑΣΙΑ
- ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟ ΟΦΕΛΟΣ
- ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ, ΤΟ ΥΨΗΛΟ ΦΡΟΝΗΜΑ, Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, Η ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗ, Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΛΥΠΗΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΕΝΑΡΕΤΗ ΠΡΑΞΗ ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΠΟΙ
- Ο ΣΟΦΟΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΧΑΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΑΙΤΙΕΣ ΛΟΓΙΚΕΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ Η, ΑΝ ΥΠΟΦΕΡΕΙ ΑΠΟ ΑΒΑΣΤΑΧΤΟΥΣ ΠΟΝΟΥΣ, ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΘΕΡΑΠΕΥΤΕΣ
- ΤΑ ΚΑΛΑ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΡΕΤΕΣ
- ΚΑΘΕ ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΦΕΡΟΝ, ΠΡΕΠΟΝ, ΚΕΡΔΟΦΟΡΟ, ΧΡΗΣΙΜΟ, ΕΥΧΡΗΣΤΟ, ΩΡΑΙΟ, ΩΦΕΛΙΜΟ, ΠΡΟΤΙΜΗΤΕΟ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ
- ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΕΧΕΙ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΝ ΩΦΕΛΕΙΑ ΜΑΣ
- ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΥΜΦΩΝΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
- ΟΙ ΩΡΑΙΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΥΝΙΣΤΑΝΤΑΙ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΣΤΟ ΓΕΝΝΑΙΟ, ΣΤΟ ΚΟΣΜΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ
- ΟΙ ΑΣΧΗΜΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΥΝΙΣΤΑΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΔΙΚΟ, ΣΤΟ ΔΕΙΛΟ, ΣΤΟ ΑΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΑΝΟΗΤΟ
- ΜΟΝΟΝ Ο ΣΟΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΩΡΑΙΟΣ
- ΚΑΘΗΚΟΝ ΕΙΝΑΙ Η ΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ
- ΤΑ ΨΕΜΑΤΑ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΙΑΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΙΤΙΑ ΠΟΛΛΩΝ ΠΑΘΩΝ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΣΤΑΣΙΑΣ
- ΠΑΘΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΜΗ ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΨΥΧΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
- ΤΑ ΑΝΩΤΑΤΑ ΠΑΘΗ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΠΗ, Ο ΦΟΒΟΣ, Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΚΑΙ Η ΗΔΟΝΗ
- Η ΣΥΜΠΟΝΟΙΑ, Ο ΦΘΟΝΟΣ, Η ΖΗΛΕΙΑ, Η ΖΗΛΟΤΥΠΙΑ, Η ΘΛΙΨΗ, Η ΕΝΟΧΛΗΣΗ, Η ΑΝΙΑ, Η ΟΔΥΝΗ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ
- ΣΥΜΠΟΝΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΠΗ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΑΔΙΚΑ ΔΥΣΤΥΧΕΙ
- ΦΘΟΝΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΠΗ ΠΟΥ ΝΙΩΘΟΥΜΕ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΑΓΑΘΩΝ
- ΖΗΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΠΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΟΤΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΟΣ ΕΧΕΙ ΟΣΑ ΕΠΙΘΥΜΕΙ
- ΖΗΛΟΤΥΠΙΑ ΕΙΝΑΙ ΛΥΠΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΕΧΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΟΣ Ο,ΤΙ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ
- ΕΝΟΧΛΗΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΠΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΟΤΑΝ ΝΙΩΘΟΥΜΕ ΑΒΟΛΑ
- ΟΔΥΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΠΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΣΥΓΧΥΣΗ
- Ο ΦΟΒΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΜΟΝΗ ΚΑΚΟΥ
- ΤΡΟΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΔΕΟΣ
- Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΘΟΣ ΑΛΟΓΟΣ
- ΜΙΣΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΚΑΠΟΙΟΥ
- ΦΙΛΟΝΙΚΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΓΙΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ
- ΟΡΓΗ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΓΙΑ ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΗ ΤΙΜΩΡΙΑ ΚΑΠΟΙΟΥ ΠΟΥ ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ ΟΤΙ ΜΑΣ ΑΔΙΚΗΣΕ
- ΜΗΝΙΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΥΜΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΟ ΠΑΛΙΑ, ΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ ΝΑ ΞΕΣΠΑΣΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΣΤΙΓΜΗ
- ΘΥΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ
- ΗΔΟΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΕΞΑΡΣΗ ΓΙΑ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΠΙΘΥΜΗΤΟ
- ΜΑΓΕΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΗΔΟΝΗ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΚΟΥΣΜΑΤΑ
- ΕΠΙΧΑΙΡΕΚΑΚΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΧΑΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ
- ΤΕΡΨΗ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΑΛΑΡΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΜΕΛΕΙΑ
- ΔΙΑΧΥΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ
- Η ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΜΕ ΤΟΝ ΦΟΒΟ
- Ο ΣΟΦΟΣ ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΘΑ ΦΟΒΗΘΕΙ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΣ
- Η ΒΟΥΛΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΘΟΣ ΛΟΓΙΚΟΣ
- Ο ΣΟΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΘΗΣ, ΕΠΕΙΔΗ ΔΕΝ ΠΑΡΑΣΥΡΕΤΑΙ
- Ο ΣΟΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΩΝ, ΓΙΑΤΙ ΚΡΑΤΑΕΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΣΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΔΟΞΟ ΟΣΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΑΔΟΞΟ
- ΟΙ ΣΟΦΟΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΑ ΝΙΩΣΟΥΝ ΛΥΠΗ, ΓΙΑΤΙ Η ΛΥΠΗ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΣΥΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
- ΟΙ ΣΟΦΟΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΘΕΟΙ ΓΙΑΤΙ ΕΧΟΥΝ ΜΕΣΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΙ ΤΟ ΘΕΙΚΟ
- ΟΙ ΚΑΚΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΘΕΟΙ
- ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΘΕΟΣΕΒΟΥΜΕΝΟΙ ΓΙΑΤΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΤΙ ΑΡΜΟΖΕΙ ΣΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ
- ΟΙ ΜΟΝΟΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΙ ΓΙΑ ΙΕΡΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΟΦΟΙ, ΓΙΑΤΙ ΞΕΡΟΥΝ ΚΑΛΑ ΤΑ ΠΕΡΙ ΘΥΣΙΩΝ, ΙΔΡΥΣΕΩΝ ΝΑΩΝ, ΚΑΘΑΡΜΩΝ ΚΑΙ ΟΛΩΝ ΟΣΩΝ ΑΡΜΟΖΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ
- ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΕΒΟΜΑΣΤΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΔΕΛΦΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΕΧΟΥΜΕ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΣΗ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ
- Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΜΦΥΤΗ ΣΤΟΥΣ ΚΑΛΟΥΣ ΕΝΩ ΣΤΟΥΣ ΚΑΚΟΥΣ ΟΧΙ
- ΜΟΝΟ Ο ΣΟΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, ΟΙ ΚΑΚΟΙ ΕΙΝΑΙ ΔΟΥΛΟΙ, ΓΙΑΤΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ, ΕΝΩ Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΕΡΗΣΗ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ
- ΣΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΑΝΤΙΤΙΘΕΤΑΙ Η ΔΕΣΠΟΤΕΙΑ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΚΗ
- Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ, ΤΟΥΤΕΣ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΤΙΣ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΚΑΚΟΣ
- ΟΙ ΣΟΦΟΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΑΝΩΤΑΤΟΙ ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΡΗΤΟΡΕΣ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΚΑΚΟΣ
- ΟΙ ΣΟΦΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΒΛΑΒΕΙΣ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΠΟΤΕ ΚΑΝΕΝΑ, ΟΥΤΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ, ΟΥΤΕ ΤΟΝ ΕΥΑΤΟ ΤΟΥΣ
- Ο ΣΟΦΟΣ ΤΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΔΕΝ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ ΓΙΑΤΙ ΘΕΛΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟ
- Η ΦΙΛΙΑ ΜΟΝΟ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΝΑΡΕΤΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΕΙ, ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥΣ
- ΦΙΛΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΣΕ ΟΣΑ ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΖΩΗ, ΑΦΟΥ ΚΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ Ο,ΤΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΑΣ
- ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΔΙΑΛΕΓΟΥΜΕ ΓΙ'ΆΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟ
- ΜΕΤΑΞΥ ΚΑΚΩΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΙΛΙΑ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΚΑΚΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΦΙΛΟ
- ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΦΡΟΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΜΑΝΙΑΚΟΙ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΕΤΟΙ, ΑΛΛΑ ΠΑΝΤΑ ΕΝΕΡΓΟΥΝ ΜΕ ΑΦΡΟΣΥΝΗ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΑΝΙΑ
- Ο ΕΝΑΡΕΤΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ
- Η ΚΑΘΕ ΑΡΕΤΗ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΗΣ ΤΟΜΕΑ, ΟΠΩΣ Η ΑΝΔΡΕΙΑ ΣΕ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΜΕΝΟΥΜΕ ΚΑΙ Η ΦΡΟΝΗΣΗ ΣΕ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
- ΜΕΤΑΞΥ ΑΡΕΤΗΣ ΚΑΙ ΚΑΚΙΑΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΙΠΟΤΕ
- Η ΑΡΕΤΗ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΗ ΑΠΟ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ
- Η ΑΡΕΤΗ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΑΘΕΙ
πηγή: sciencearchives-ellinon anava - βικιπαίδεια