 |
| Εικόνα από τη σειρά βιβλίων "ΑΡΡΗΤΟΙ ΛΟΓΟΙ", (Αλτάνη) |
Η τριαδική δομή διατρέχει το παν σύμφωνα με την Ελληνική Θεολογία :
Το Τριαδικόν άνωθεν πρόεισι μέχρι των εσχάτων
(Δηλαδή όλη η εκδήλωση έχει τριαδική δομή, από τους θεούς, μέχρι και την έσχατη ύλη)
Πρόκλος - Σχόλια στον Παρμενίδη - 1091.2-3
(Δηλαδή όλη η εκδήλωση έχει τριαδική δομή, από τους θεούς, μέχρι και την έσχατη ύλη)
Πρόκλος - Σχόλια στον Παρμενίδη - 1091.2-3
Καθάπερ γαρ φασί και οι Πυθαγόρειοι το παν και τα πάντα τοις τρισίν ώρισται. Τελευτά γαρ και μέσον και αρχή τον αριθμόν έχει του παντός, ταύτα δε τον της τριάδος.
Αριστοτέλης- Περί Ουρανού Α 1,268α10-13
Αριστοτέλης- Περί Ουρανού Α 1,268α10-13
Η τριαδική δομήαποτυπώνεται συμβολικά με την έννοια του τριγώνου του οποίου το σχήμα καθώς και οι πλευρές και οι γωνίες αποτυπώνουν σημαντικότατα κοσμολογικά και θεολογικά θέματα.
Το σχήμα του Τριγώνου είχε πολύ σημαντική θέση στον συμβολισμό, κυρίως των Πυθαγορείων.
Οπως μας λέει ο Πρόκλος : "Οι Πυθαγόρειοι έλεγαν ότι το τρίγωνο είναι αρχή της γέννησης και της διαμόρφωσης των γεννημένων όντων. Ο Τίμαιος δε λέει ότι οι φυσικοί λόγοι και οι λόγοι της δημιουργίας των στοιχείων είναι τριγωνικοί".
Το τρίγωνο είναι επικεφαλής της σύστασης των όντων στον κόσμο της γέννησης.
Η ορθή γωνία παρέχει ουσία και καθορίζει το μέτρο της ύπαρξης τους.
Η ιδέα του ορθογωνίου τριγώνου δίνει ουσία στα γεννημένα όντα.
Η ιδέα του ορθογωνίου τριγώνου δίνει ουσία στα γεννημένα όντα.
Η αμβλεία γωνία χορηγεί πλήρη διάσταση
Η ιδέα του αμβλυγωνίου τριγώνου αυξάνει σε μέγεθος και σε κάθε λογής έκταση τις υλικές ιδέες.
Η ιδέα του αμβλυγωνίου τριγώνου αυξάνει σε μέγεθος και σε κάθε λογής έκταση τις υλικές ιδέες.
Η οξεία γωνία καθιστά την ίδια την φύση διαιρετή.
Η ιδέα του οξυγωνίου τριγώνου προετοιμάζει την εμφάνιση των απείρων διαιρέσεων.
Η ιδέα του οξυγωνίου τριγώνου προετοιμάζει την εμφάνιση των απείρων διαιρέσεων.
Γενικά η ιδέα του τριγώνου δίνει υπόσταση στην διαστατή και εντελώς διαιρετή ουσία των υλικών σωμάτων.
Ενας συμβολισμός της ψυχής είναι και το Τρίγωνο και αυτό γιατί η ψυχή στις προόδους της σχηματίζει τρίγωνο.
Ανάλογα με το είδος της ψυχής, το οποίο θέλουμε να απεικονίσουμε χρησιμοποιείται και διαφορετικό είδος τριγώνου.
Ετσι με Ισόπλευρο τρίγωνο απεικονίζονται οι θείες ψυχές, με ισοσκελές τρίγωνο οι δαιμονικές ψυχές ( και γενικά τα ανώτερα γένη που κατευθύνουν την υλική φύση ) και με σκαληνό τρίγωνο οι επιμέρους ψυχές που ανεβοκατεβαίνουν στον κόσμο της γένεσης.
Στην περίπτωση των μερικών ψυχών χρησιμοποιείται το σκαληνό τρίγωνο, μιας και σκαληνός σημαίνει χωλός, με τον οποίο μοιάζουν οι μερικές ψυχές καθώς κινούνται μέσα στην γένεση και γεμίζουν από την ύλη.
Οι ψυχές δε που πέφτουν στην γένεση και βγαίνουν από αυτήν απεικονίζονται με ορθογώνιο σκαληνό τρίγωνο.
Αυτό είναι και το λεγόμενο ψυχογονικό τρίγωνο, το οποίο έχει πλευρές 3,4 και 5.
Η αντιστοίχιση που έκαναν οι Πυθαγόρειοι ήταν με την μεν πλευρά μήκους 3 αποτυπούται η ΟΥΣΙΑ, με την πλευρά μήκους 4 αποτυπούτο η ΖΩΗκαι με την πλευρά μήκους 5 αποτυπούτο ο ΝΟΥΣ. Ετσι λοιπόν αν ανατρέξουμε στην τριαδική δομή με την οποία αποτυπώνονται οι θείες τάξεις, θα θυμηθούμε ότι πράγματι η τριαδική δομή είναι ΟΥΣΙΑ-ΖΩΗ-ΝΟΥΣ.
Αυτό το τρίγωνο, πέραν των άλλωνν ιδιοτήτων που θα συναντήσουμε αργότερα στην μελέτη μας, έχει και δύο χαρακτηριστικά :
Η μεν περίμετρος του ισούται με 12 ( 3+4+5) που αποτελεί και το σύμβολο της τελειότητας. (Μην ξεχνάμε ότι, όπως ήδη συναντήσαμε, η 12άδα του Ελληνικού Πανθέου, προκύπτει ως καθαρά συμβολική ), το δε εμβαδό του είναι 6 ( 3Χ4 /2 ) που αποτελεί και το σύμβολο της ψυχής κατά τους Πυθαγορείους.
Στον συμβολισμό όμως δεν υπεισέρχονται μόνο οι πλευρές αλλά και οι γωνίες.
Ετσι από τους Πυθαγόρειους προκύπτει ότι κάθε γωνία έχει αφιερωθεί σε διαφορετικούς θεούς.
Ετσι από τους Πυθαγόρειους προκύπτει ότι κάθε γωνία έχει αφιερωθεί σε διαφορετικούς θεούς.
Οπως μας λέει ο Πρόκλος : "Η γωνία είναι σύμβολο και εικόνα της συνοχής που υπάρχει στα θεικά γένη και της τάξης που συγκεντρώνει σε μια ενότητα τα διαχωρισμένα και σε μια αδιαιρετότητα τα μεριστά και σε μια συνδετική επικοινωνία τα πολλά".
Η ορθή συμβολίζει την ισότητα, την ταυτότητα και την ομοιότητα και αντιστοιχεί με το ΠΕΡΑΣ, η δε αμβλεία και οξεία γωνία την ανισότητα, την ετερότητα και την υπεροχή/έλλειψη και αντιστοιχεί με το ΑΠΕΙΡΟ.
Με την ορθή γωνία απεικονίζονται οι Αχραντοι θεοί ενώ με την αμβλεία και οξεία οι θεοί που χορηγούν την πρόοδο, την κίνηση και την ποικιλία δυνάμεων.
Η ορθότητα απεικονίζει την ουσία, η δε αμβλύτητα/οξύτητα τις συμπτωματικές ιδιότητες.
Η κάθετη είναι σύμβολο ορθότητας, καθαρότητας, άχραντης και απαρέγκλιτης δύναμης και είναι σύμβολο του θεικού και νοερού μέτρου, αντιστοιχεί δε στην ΑΡΕΤΗ.
Η δε αμβλύτητα και οξύτητα είναι εικόνες αόριστης κίνησης, ακατάσχετης προόδου, διαίρεσης και επιμερισμού, αντιστοιχεί δε στην ΚΑΚΙΑ.
Ο δε Φιλόλαος αφιέρωσε την γωνία του τριγώνου σε τέσσερις θεούς. τον Κρόνο, τον Αδη, τον Αρη και τον Διόνυσο, "συμπεριλαμβάνοντας μέσα σε αυτούς ολόκληρη την τετραμερή διευθέτηση των στοιχείων που κατεβαίνει από ψηλά, είτε από τον ουρανό, είτε από τους τέσσερεις τομείς του ζωδιακού"
Οπως θα δούμε αργότερα, ο Φιλόλαος αποτύπωσε και τον συμβολισμό των τετραπλεύρων και των γωνιών τους.
Μια ευρύτερη απεικόνιση της τριάδας στην περίπτωση της ψυχής είναι και οι τρείς ζωές της ψυχής που όπως είδαμε είναι νοερή, διανοητική και δοξαστική.
(βλέπε σχετικά Πρόκλος-Σχόλια στην Πολιτεία 2.47-51, Σχόλια στον Ευκλείδη 128-134, 166.14-170.13 )
πηγή: empedotimos.blogspot.gr