ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
![]()
ΕΡΓΑ-ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ:
ΤΙΜΑΙΟΣ (Ο κόσμος και η αρχή του ανθρώπινου γένους - ομιλητής: Σωκράτης)
ΦΑΙΔΡΟΣ (Έρως και Ρητορική - ομιλητής: Σωκράτης)
ΣΥΜΠΟΣΙΟ (Έρως - ομιλητές: Σωκράτης, Αγάθων, Αλκιβιάδης, Αριστοφάνης, κ.λπ)
ΚΡΑΤΥΛΟΣ (Σχέση της γλώσσας με την πραγματικότητα - ομιλητής: Σωκράτης)
ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ (Τρεις απόπειρες ορισμού της γνώσης - ομιλητής: Σωκράτης)
ΣΟΦΙΣΤΗΣ (Περί του μη όντος και του ψεύδους - ομιλητής: Ελεάτης Ξένος)
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ (Γνώση και Αρετή - ομιλητής: Σωκράτης)
ΦΑΙΔΩΝ (Περί ψυχής - ομιλητής: Σωκράτης)
ΠΟΛΙΤΕΙΑ (Δικαιοσύνη - Η δημιουργία της Ιδανικής Πολιτείας - Τριμερής ψυχή - Εκπαίδευση των Φιλοσόφων-Βασιλέων - ομιλητής: Σωκράτης)
ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ Α΄ (Επιμέλεια του εαυτού - ομιλητής: Σωκράτης)
ΛΑΧΗΣ (Ανδρεία - ομιλητής: Σωκράτης )
ΜΕΝΩΝ (Περί του αν η Αρετή είναι διδακτή - ομιλητής: Σωκράτης)
ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ (Για τις ιδέες - ομιλητές: Σωκράτης, Παρμενίδης)
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ (Τι σημαίνει να είναι κάποιος πολιτικός - ομιλητής: ο Ελεάτης Ξένος)
ΦΙΛΗΒΟΣ (Ηδονή και Αγαθό - ομιλητής: Σωκράτης )
ΚΡΙΤΙΑΣ (Η ήττα της αρχαίας Αθήνας από την Ατλαντίδα -ομιλητής: Κριτίας)
ΝΟΜΟΙ Α΄ - Ζ΄ , ΝΟΜΟΙ Η΄ - ΙΒ΄ (Σύσταση μιας φανταστικής πόλης με βάση ένα σύστημα νόμων - ομιλητής: Ένας Αθηναίος επισκέπτης στην Κρήτη)
ΕΠΙΝΟΜΙΣ (Η σοφία και πώς θα την αποκτήσει το κυβερνητικό συμβούλιο της Πόλης - ομιλητής: Ένας Αθηναίος επισκέπτης στην Κρήτη)
ΕΡΑΣΤΑΙ (Γνώση και εξουσία - ομιλητής: Σωκράτης )
ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ (Απολογία Σωκράτη - ομιλητής: Σωκράτης )
ΚΡΙΤΩΝ (Σχέση πολίτη με κράτος και νόμους - ομιλητής: Σωκράτης)
Σχετικά με τους πλατωνικούς διαλόγους
Το σύνολο του πλατωνικού έργου αποτελείται από σαράντα δύο έργα, όλα σε διαλογική µορφή εκτός από την Απολογία, δεκατρείς Επιστολές και κάποια Επιγράµµατα. Κάποιοι από τους διαλόγους θεωρούνταν νόθοι ήδη από την αρχαιότητα, ενώ η γνησιότητα κάποιων άλλων έχει αµφισβητηθεί από τους σύγχρονους µελετητές. Οι πλατωνικοί διάλογοι καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα θεµάτων όπως η επιστηµολογία, η µεταφυσική, η ηθική, η πολιτική, και η αισθητική. Το αξιοσηµείωτο είναι ότι ο Πλάτων δεν εξαντλεί την πραγµάτευση του κάθε θέµατος σ’ έναν µόνο διάλογο, αλλά προσεγγίζει το ίδιο θέµα σε αρκετούς διαλόγους – καταλήγοντας πολλές φορές σε διαφορετικές και αντιφατικές µεταξύ τους θέσεις – µε διαφορετικούς κάθε φορά πρωταγωνιστές. Εξαιρείται, βέβαια, ο Σωκράτης ο οποίος είναι ο κύριος οµιλητής όλων σχεδόν των διαλόγων.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των πλατωνικών διαλόγων είναι ότι δεν έχουν όλοι την ίδια µορφή. Κάποιοι διάλογοι ξεκινούν απευθείας ως δραµατική συζήτηση. Στον Ευθύφρονα, για παράδειγµα, ο Σωκράτης συναντά τον Ευθύφρονα έξω από το δικαστήριο όπου ο Ευθύφρων κατευθύνεται για να εναγάγει τον πατέρα του για ανοσιότητα και ο Σωκράτης για να υπερασπίσει τον εαυτό του ενάντια στις κατηγορίες που του απήγγειλαν οι κατήγοροί του. Άλλοι διάλογοι πάλι έχουν την µορφή εγκιβωτισµένου διαλόγου τον οποίο αναπαράγει είτε ο ίδιος ο Σωκράτης (π.χ. Πολιτεία, Πρωταγόρας) είτε κάποιος άλλος (π.χ. Συµπόσιο όπου τη συνάντηση στο σπίτι του Αγάθωνα την αφηγείται ο Απολλόδωρος σε κάποιον ανώνυµο φίλο του).
Εντύπωση προκαλεί, επίσης, το γεγονός ότι ο ίδιος ο Πλάτων απουσιάζει από όλους τους διαλόγους. Το όνοµά του αναφέρεται µόνο τρεις φορές σ’ όλο το corpus, δύο φορές στην Απολογία όπου παρευρίσκεται στο δικαστήριο και άλλη µια φορά στον Φαίδωνα όπου αναφέρεται η απουσία του λόγω ασθένειας από τη συνάντηση των µαθητών του Σωκράτη στη φυλακή. Γι αυτό υποτίθεται ότι στους διαλόγους δεν εκφράζονται οι απόψεις του ίδιου του Πλάτωνα αλλά των πρωταγωνιστών του κάθε διαλόγου συµπεριλαµβανοµένου του ίδιου του Σωκράτη. Τι καταλαβαίνει, λοιπόν, ο αναγνώστης των διαλόγων του Πλάτωνα διαβάζοντας ένα φιλοσοφικό έργο από το οποίο απουσιάζει ο ίδιος ο συγγραφέας, ενώ υπάρχουν µια σειρά προσώπων µε τα οποία διαλέγεται ο Σωκράτης, τα επιχειρήµατα έχουν συνήθως έναν χαρακτήρα αινιγµατικό και τελικά η ίδια η συζήτηση – σε µερικούς διαλόγους – καταλήγει σε αδιέξοδο;
Όλα τα παραπάνω αποτελούν λογοτεχνικά εργαλεία του Πλάτωνα προκειµένου να προκαλέσει τον αναγνώστη να συµµετέχει στη διαλογική δράση ερµηνεύοντας τα λεγόµενα των πρωταγωνιστών και κατανοώντας τον τρόπο µε τον οποίο διεξάγεται µια φιλοσοφική συζήτηση µέσω της οποίας οι διαφορετικές απόψεις είναι δυνατόν να καταλήξουν σε µια ενιαία θέση. Με αυτόν τον τρόπο ο αναγνώστης καλείται να αναλογιστεί τη φύση του διαλόγου και να αρχίσει να αντιλαµβάνεται ότι στην πραγµατικότητα ο πλατωνικός διάλογος αναπαριστά τη µέθοδο µε την οποία σκεφτόµαστε και φτάνουµε στη διατύπωση κρίσεων. Έτσι, εξηγείται ίσως και η απουσία του Πλάτωνα από τους διαλόγους, αφήνοντας τους πρωταγωνιστές του να µιλούν, ενώ ο ίδιος αποστασιοποιείται από όσα αυτοί λένε. Η παρουσία του και η έκθεση των θέσεων του µε έναν τρόπο δογµατικό πιθανόν να αποθάρρυνε τον αναγνώστη από το να σκεφτεί και να κάνει αυτό ακριβώς που ο ίδιος επιδιώκει µέσω του διαλόγου: να τον παρακινήσει δηλαδή να διεξάγει έναν εσωτερικό διάλογο µε το ίδιο του τον εαυτό.
πηγή κειμένου: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
ΕΡΓΑ-ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ:
ΤΙΜΑΙΟΣ (Ο κόσμος και η αρχή του ανθρώπινου γένους - ομιλητής: Σωκράτης)
ΦΑΙΔΡΟΣ (Έρως και Ρητορική - ομιλητής: Σωκράτης)
ΣΥΜΠΟΣΙΟ (Έρως - ομιλητές: Σωκράτης, Αγάθων, Αλκιβιάδης, Αριστοφάνης, κ.λπ)
ΚΡΑΤΥΛΟΣ (Σχέση της γλώσσας με την πραγματικότητα - ομιλητής: Σωκράτης)
ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ (Τρεις απόπειρες ορισμού της γνώσης - ομιλητής: Σωκράτης)
ΣΟΦΙΣΤΗΣ (Περί του μη όντος και του ψεύδους - ομιλητής: Ελεάτης Ξένος)
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ (Γνώση και Αρετή - ομιλητής: Σωκράτης)
ΦΑΙΔΩΝ (Περί ψυχής - ομιλητής: Σωκράτης)
ΠΟΛΙΤΕΙΑ (Δικαιοσύνη - Η δημιουργία της Ιδανικής Πολιτείας - Τριμερής ψυχή - Εκπαίδευση των Φιλοσόφων-Βασιλέων - ομιλητής: Σωκράτης)
ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ Α΄ (Επιμέλεια του εαυτού - ομιλητής: Σωκράτης)
ΛΑΧΗΣ (Ανδρεία - ομιλητής: Σωκράτης )
ΜΕΝΩΝ (Περί του αν η Αρετή είναι διδακτή - ομιλητής: Σωκράτης)
ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ (Για τις ιδέες - ομιλητές: Σωκράτης, Παρμενίδης)
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ (Τι σημαίνει να είναι κάποιος πολιτικός - ομιλητής: ο Ελεάτης Ξένος)
ΦΙΛΗΒΟΣ (Ηδονή και Αγαθό - ομιλητής: Σωκράτης )
ΚΡΙΤΙΑΣ (Η ήττα της αρχαίας Αθήνας από την Ατλαντίδα -ομιλητής: Κριτίας)
ΝΟΜΟΙ Α΄ - Ζ΄ , ΝΟΜΟΙ Η΄ - ΙΒ΄ (Σύσταση μιας φανταστικής πόλης με βάση ένα σύστημα νόμων - ομιλητής: Ένας Αθηναίος επισκέπτης στην Κρήτη)
ΕΠΙΝΟΜΙΣ (Η σοφία και πώς θα την αποκτήσει το κυβερνητικό συμβούλιο της Πόλης - ομιλητής: Ένας Αθηναίος επισκέπτης στην Κρήτη)
ΕΡΑΣΤΑΙ (Γνώση και εξουσία - ομιλητής: Σωκράτης )
ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ (Απολογία Σωκράτη - ομιλητής: Σωκράτης )
ΚΡΙΤΩΝ (Σχέση πολίτη με κράτος και νόμους - ομιλητής: Σωκράτης)
Σχετικά με τους πλατωνικούς διαλόγους
Το σύνολο του πλατωνικού έργου αποτελείται από σαράντα δύο έργα, όλα σε διαλογική µορφή εκτός από την Απολογία, δεκατρείς Επιστολές και κάποια Επιγράµµατα. Κάποιοι από τους διαλόγους θεωρούνταν νόθοι ήδη από την αρχαιότητα, ενώ η γνησιότητα κάποιων άλλων έχει αµφισβητηθεί από τους σύγχρονους µελετητές. Οι πλατωνικοί διάλογοι καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα θεµάτων όπως η επιστηµολογία, η µεταφυσική, η ηθική, η πολιτική, και η αισθητική. Το αξιοσηµείωτο είναι ότι ο Πλάτων δεν εξαντλεί την πραγµάτευση του κάθε θέµατος σ’ έναν µόνο διάλογο, αλλά προσεγγίζει το ίδιο θέµα σε αρκετούς διαλόγους – καταλήγοντας πολλές φορές σε διαφορετικές και αντιφατικές µεταξύ τους θέσεις – µε διαφορετικούς κάθε φορά πρωταγωνιστές. Εξαιρείται, βέβαια, ο Σωκράτης ο οποίος είναι ο κύριος οµιλητής όλων σχεδόν των διαλόγων.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των πλατωνικών διαλόγων είναι ότι δεν έχουν όλοι την ίδια µορφή. Κάποιοι διάλογοι ξεκινούν απευθείας ως δραµατική συζήτηση. Στον Ευθύφρονα, για παράδειγµα, ο Σωκράτης συναντά τον Ευθύφρονα έξω από το δικαστήριο όπου ο Ευθύφρων κατευθύνεται για να εναγάγει τον πατέρα του για ανοσιότητα και ο Σωκράτης για να υπερασπίσει τον εαυτό του ενάντια στις κατηγορίες που του απήγγειλαν οι κατήγοροί του. Άλλοι διάλογοι πάλι έχουν την µορφή εγκιβωτισµένου διαλόγου τον οποίο αναπαράγει είτε ο ίδιος ο Σωκράτης (π.χ. Πολιτεία, Πρωταγόρας) είτε κάποιος άλλος (π.χ. Συµπόσιο όπου τη συνάντηση στο σπίτι του Αγάθωνα την αφηγείται ο Απολλόδωρος σε κάποιον ανώνυµο φίλο του).
Εντύπωση προκαλεί, επίσης, το γεγονός ότι ο ίδιος ο Πλάτων απουσιάζει από όλους τους διαλόγους. Το όνοµά του αναφέρεται µόνο τρεις φορές σ’ όλο το corpus, δύο φορές στην Απολογία όπου παρευρίσκεται στο δικαστήριο και άλλη µια φορά στον Φαίδωνα όπου αναφέρεται η απουσία του λόγω ασθένειας από τη συνάντηση των µαθητών του Σωκράτη στη φυλακή. Γι αυτό υποτίθεται ότι στους διαλόγους δεν εκφράζονται οι απόψεις του ίδιου του Πλάτωνα αλλά των πρωταγωνιστών του κάθε διαλόγου συµπεριλαµβανοµένου του ίδιου του Σωκράτη. Τι καταλαβαίνει, λοιπόν, ο αναγνώστης των διαλόγων του Πλάτωνα διαβάζοντας ένα φιλοσοφικό έργο από το οποίο απουσιάζει ο ίδιος ο συγγραφέας, ενώ υπάρχουν µια σειρά προσώπων µε τα οποία διαλέγεται ο Σωκράτης, τα επιχειρήµατα έχουν συνήθως έναν χαρακτήρα αινιγµατικό και τελικά η ίδια η συζήτηση – σε µερικούς διαλόγους – καταλήγει σε αδιέξοδο;
Όλα τα παραπάνω αποτελούν λογοτεχνικά εργαλεία του Πλάτωνα προκειµένου να προκαλέσει τον αναγνώστη να συµµετέχει στη διαλογική δράση ερµηνεύοντας τα λεγόµενα των πρωταγωνιστών και κατανοώντας τον τρόπο µε τον οποίο διεξάγεται µια φιλοσοφική συζήτηση µέσω της οποίας οι διαφορετικές απόψεις είναι δυνατόν να καταλήξουν σε µια ενιαία θέση. Με αυτόν τον τρόπο ο αναγνώστης καλείται να αναλογιστεί τη φύση του διαλόγου και να αρχίσει να αντιλαµβάνεται ότι στην πραγµατικότητα ο πλατωνικός διάλογος αναπαριστά τη µέθοδο µε την οποία σκεφτόµαστε και φτάνουµε στη διατύπωση κρίσεων. Έτσι, εξηγείται ίσως και η απουσία του Πλάτωνα από τους διαλόγους, αφήνοντας τους πρωταγωνιστές του να µιλούν, ενώ ο ίδιος αποστασιοποιείται από όσα αυτοί λένε. Η παρουσία του και η έκθεση των θέσεων του µε έναν τρόπο δογµατικό πιθανόν να αποθάρρυνε τον αναγνώστη από το να σκεφτεί και να κάνει αυτό ακριβώς που ο ίδιος επιδιώκει µέσω του διαλόγου: να τον παρακινήσει δηλαδή να διεξάγει έναν εσωτερικό διάλογο µε το ίδιο του τον εαυτό.
πηγή κειμένου: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού